Σε μια ιστορική εξέλιξη, το Συμβούλιο της ΕΕ ενέκρινε επίσημα σήμερα τον πρώτο του είδους του κανονισμό για την αποκατάσταση της φύσης. Αυτός ο νόμος αποσκοπεί στη θέσπιση μέτρων για την αποκατάσταση τουλάχιστον του 20% των χερσαίων και θαλάσσιων περιοχών της ΕΕ έως το 2030 και όλων των οικοσυστημάτων που χρήζουν αποκατάστασης έως το 2050.
Ο κανονισμός θέτει συγκεκριμένους, νομικά δεσμευτικούς στόχους και υποχρεώσεις για την αποκατάσταση της φύσης σε καθένα από τα αναφερόμενα οικοσυστήματα – από τα χερσαία έως τα θαλάσσια, γλυκά ύδατα και αστικά οικοσυστήματα.
Σκοπός του κανονισμού είναι να μετριάσει την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις των φυσικών καταστροφών. Θα βοηθήσει την ΕΕ να εκπληρώσει τις διεθνείς της περιβαλλοντικές δεσμεύσεις και να αποκαταστήσει την ευρωπαϊκή φύση.
“Είμαι ικανοποιημένος με αυτή τη θετική ψήφο για τον νόμο για την αποκατάσταση της φύσης, ο οποίος συμφωνήθηκε μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου πριν από σχεδόν ένα χρόνο. Είναι το αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς, η οποία απέδωσε καρπούς. Δεν υπάρχει χρόνος για παύση στην προστασία του περιβάλλοντός μας. Σήμερα, το Συμβούλιο της ΕΕ επιλέγει να αποκαταστήσει τη φύση στην Ευρώπη, προστατεύοντας έτσι τη βιοποικιλότητά της και το περιβάλλον διαβίωσης των ευρωπαίων πολιτών. Είναι καθήκον μας να ανταποκριθούμε στην επείγουσα ανάγκη για την κατάρρευση της βιοποικιλότητας στην Ευρώπη, αλλά και να επιτρέψουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση να τηρήσει τις διεθνείς της δεσμεύσεις. Η ευρωπαϊκή αντιπροσωπεία θα μπορέσει να πάει στην επόμενη COP με ψηλά το κεφάλι”, δήλωσε ο Alain Maron, Υπουργός Κλιματικής Αλλαγής, Περιβάλλοντος, Ενέργειας του Βελγίου.
Αποκατάσταση χερσαίων και θαλάσσιων οικοσυστημάτων
Οι νέοι κανόνες θα συμβάλουν στην αποκατάσταση υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων σε χερσαία και θαλάσσια ενδιαιτήματα των κρατών μελών, στην επίτευξη των γενικών στόχων της ΕΕ για τον μετριασμό και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και στην ενίσχυση της επισιτιστικής ασφάλειας.
Ο κανονισμός απαιτεί από τα κράτη μέλη να θεσπίσουν και να εφαρμόσουν μέτρα για την αποκατάσταση τουλάχιστον του 20% των χερσαίων και θαλάσσιων περιοχών της ΕΕ έως το 2030.
Ο κανονισμός καλύπτει ένα ευρύ φάσμα χερσαίων, παράκτιων και γλυκών υδάτων, δασικών, γεωργικών και αστικών οικοσυστημάτων, συμπεριλαμβανομένων των υγροτόπων, των βοσκοτόπων, των δασών, των ποταμών και των λιμνών, καθώς και των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, υμπεριλαμβανομένων θαλάσσιων χόρτων και σπόγγων και κοραλλιών.
Μέχρι το 2030, τα κράτη μέλη θα δίνουν προτεραιότητα στις τοποθεσίες Natura 2000 κατά την εφαρμογή των μέτρων αποκατάστασης.
Σε οικοτόπους που κρίνονται σε κακή κατάσταση, όπως αναφέρονται στον κανονισμό, τα κράτη μέλη θα λάβουν μέτρα για την αποκατάσταση:
τουλάχιστον 30% έως το 2030
τουλάχιστον 60% έως το 2040
τουλάχιστον 90% έως το 2050
Τα κράτη μέλη θα καταβάλουν προσπάθειες για να αποτρέψουν σημαντική υποβάθμιση περιοχών που:
έχουν φτάσει σε καλή κατάσταση χάρη στην αποκατάσταση
φιλοξενούν τους χερσαίους και θαλάσσιους οικοτόπους που αναφέρονται στον κανονισμό
Προστασία των επικονιαστών
Τις τελευταίες δεκαετίες, η αφθονία και η ποικιλομορφία των άγριων επικονιαστών στην Ευρώπη έχουν μειωθεί δραματικά. Για να αντιμετωπιστεί αυτό, ο κανονισμός εισάγει ειδικές απαιτήσεις για μέτρα αντιστροφής της μείωσης των πληθυσμών επικονιαστών έως το 2030 το αργότερο.
Μέτρα ειδικά για οικοσυστήματα
Ο κανονισμός θεσπίζει ειδικές απαιτήσεις για διαφορετικούς τύπους οικοσυστημάτων, συμπεριλαμβανομένων των γεωργικών εκτάσεων, των δασών και των αστικών οικοσυστημάτων.
Τα κράτη μέλη θα εφαρμόσουν μέτρα που στοχεύουν στην ενίσχυση δύο από τους τρεις ακόλουθους δείκτες: πληθυσμό πεταλούδων σε βοσκότοπους, απόθεμα οργανικού άνθρακα σε γεωργικά εδάφη ορυκτών και μερίδιο γεωργικών εκτάσεων με χαρακτηριστικά τοπίου υψηλής ποικιλομορφίας. Η αύξηση του πληθυσμού των δασικών πτηνών και η διασφάλιση μηδενικής καθαρής απώλειας σε αστικούς πράσινους χώρους και κάλυψη δέντρων έως το τέλος του 2030 αποτελούν επίσης βασικά μέτρα αυτού του νέου νόμου.
Τα κράτη μέλη θα θεσπίσουν μέτρα με στόχο την αποκατάσταση των αποστραγγισμένων τυρφώνων και θα βοηθήσουν στην φύτευση τουλάχιστον τριών δισεκατομμυρίων επιπλέον δέντρων έως το 2030 σε επίπεδο ΕΕ. Για να μετατραπούν τουλάχιστον 25.000 χιλιόμετρα ποταμών σε ελεύθερα ρέοντα ποτάμια έως το 2030, τα κράτη μέλη θα λάβουν μέτρα για την άρση ανθρωπογενών φραγμών στη συνδεσιμότητα των επιφανειακών υδάτων.
Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, τα κράτη μέλη οφείλουν να προγραμματίσουν εκ των προτέρων και να υποβάλουν στην Επιτροπή εθνικά σχέδια αποκατάστασης, δείχνοντας πώς θα επιτύχουν τους στόχους. Θα πρέπει επίσης να παρακολουθούν και να αναφέρουν την πρόοδό τους, με βάση τους πανευρωπαϊκούς δείκτες βιοποικιλότητας. Ο κανονισμός θα δημοσιευθεί τώρα στην Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα τεθεί σε ισχύ. Θα γίνει άμεσα εφαρμοστός σε όλα τα κράτη μέλη.
Μέχρι το 2033, η Επιτροπή θα επανεξετάσει την εφαρμογή του κανονισμού και τις επιπτώσεις του στους τομείς της γεωργίας, της αλιείας και της δασοκομίας, καθώς και τις ευρύτερες κοινωνικοοικονομικές του επιπτώσεις.
