Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για το Κλίμα και ευζωία των ζώων

της Ηρώς Τσαρμποπούλου-Φωκιανού

Κοινωνική ανθρωπολόγος, ερευνήτρια, οικολόγος

Πρέσβειρα του Συμφώνου για το Κλίμα

Μία απο τις βασικές παραμέτρους της κλιματικής κρίσης σήμερα είναι το ζήτημα των ζώων, τόσο ως αίτιο όσο και ως αιτιατό. Η άνοδος της θερμοκρασίας, η αποψίλωση των δασών, η επέκταση των οικισμών, οδηγούν χιλιάδες είδη ζώων στην εξαφάνιση, φέρνοντάς μας σήμερα στο κέντρο της 6^ης μαζικής τους εξαφάνισης.

Παράλληλα είναι η ίδια η εκμετάλευση της γης και των ζώων που λειτουργεί ως καθοριστική παράμετρος αυτής της νέας συνθήκης. Η κατανάλωση κρέατος έχει τριπλασιαστεί τα τελευταία 50 χρόνια, ενώ σήμερα  το 41% της παγκόσμιας αποψίλωσης των δασών, και το 80% της αποψίλωσης του Αμαζονίου, καθοδηγείται αποκλειστικά από το αίτημα για βοδινό κρέας. Την ίδια στιγμή, το 81% της παραγόμενης σόγιας σήμερα καλλιεργείται για την συντήρηση της κτηνοτροφίας, με τα ζώα μαζικής παραγωγής να αποτελούν σήμερα το 60% όλων των θηλαστικών του πλανήτη, το 83% όλων των άγριων ειδών να έχουν ήδη οδηγηθεί σε εξαφάνιση, και την Μεσόγειο να είναι σήμερα η πιο υπεραλιευμένη θάλασσα παγκοσμίως, με περισσότερο από το 96% των Ευρωπαϊκών αποθεμάτων ιχθύων να απειλείται με εξαφάνιση.

Image Source: g-pmuQfob8d-image-generator

Το ζήτημα των ζώων είναι θεμελιακά ζήτημα οικολογικό. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προβεί στην υπογραφή νόμων και διακρατικών συμφωνιών για την ευζωία των ζώων εντός της Ευρωπαικής Ένωσης (ΕΕ).

Οι κανονισμοί αυτοί αφορούν σήμερα 4 είδη ζώων.

1. Τα πειραματόζωα. Με βάση την θεσμοθέτηση των 3 R’s (Replacement, Reduction, Refinement), ο στόχος, σήμερα, είναι η αντικατάσταση ζώων, η μείωση χρήσης ζώων ως πειραματόζωα, και η βελτίωση των συνθηκών χρήσης και αιχμαλωσίας ζώων.
2. Βελτίωση των συνθηκών μεταφοράς, αυξάνοντας την ευζωία 2.6 δισεκαττομυρίοων ζώων που μεταφέρονται κάθε χρόνο εντός και εκτός ΕΕ προς κατανάλωση. Η Ευρωπαϊκή Επιτρολή έχει θέσει επίσης σε ισχύ μέτρα ως προς τη διατήρηση και τη θανάτωση ζώων κατανάλωσης.
3. Τα οικόσιτα ζώα και την πρόταση για οριζόντιους κανονισμούς εντός ΕΕ για τις συνθήκες διαβίωσης οικόσιτων ζώων σε καταφύγια, pet shops και εκτροφεία.
4. Την πρόταση οριζόντιας απαγόρευσης γούνας και παραπροϊόντων σε όλες της χώρες της ΕΕ.

Παρότι οι νομοθετήσεις αυτές αποτελούν ένα βήμα προς την σωστή κατεύθυνση, αποτελεί πολιτική, οικολογική και ηθική αναγκαιότητα σήμερα η θεσμοθέτηση πιο αυστηρών και περιεκτικών κανονισμών οι οποίοινα καλύπτουν τα άγρια ζώα και εκτάσεις. Όλο και περισσότερα επιστημονικά άρθρα (Epstein, Kempers, 2023) προτείνουν την διεύρυνση του ευρωπαϊκού δικαίου ώστε να περιλαμβάνει τα δικαιώματα της φύσης και των ζώων, ενώ όλο και περισσότερες οργανώσεις καλούν προς την άμεση απαγόρευση εμπορίου άγρια ζωής (wildlife trade-EU wildlife action plan). Το σύμφωνο για το Κλίμα και οι Ευρωπαϊκοί κανονισμοί καλούνται να λάβουν άμεσα μέτρα για την προστασία της άγριας ζωής, προτού να είναι πολύ αργά.

Βιβλιογραφία/ Αναφορές

1. The EU Wildlife Action Plan
2. Three Rs principle (in animal experimentation)
3. Animal welfare
4. What is the sixth mass extinction and what can we do about it?
5. Study finds human-driven mass extinction is eliminating entire branches of the tree of life
6. Animals and Nature as Rights Holders in the European Union

Το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για το Κλίμα αποτελεί μία πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Συντονιστής του Συμφώνου στην Ελλάδα είναι ο οργανισμός ΙΝΖΕΒ. Για όποια πληροφορία σχετικά με το Σύμφωνο ή για κλιματικές δράσεις που θα σας ενδιέφερε να διοργανώσετε, μπορείτε να επικοινωνείτε με την Ομάδα Συντονισμού στο inzeb@inzeb.org ή στο τηλέφωνο 210 6394608.