«Πόλος έλξης» επενδύσεων τα βιώσιμα οικοσυστήματα για την Ελλάδα

Η Accenture, αναγνωρίζοντας τη σημασία των άμεσων ξένων επενδύσεων σε τομείς καινοτομίας και υψηλής τεχνολογίας για την ελληνική κοινωνία και οικονομία, εκπόνησε μια ολοκληρωμένη μελέτη για τον ΣΕΒ με τίτλο «Destination Greece: Attracting Digital &Innovation Investment». Φιλοδοξία της μελέτης είναι να απαντήσει στο «γιατί» αλλά κυρίως στο «πώς» η Ελλάδα μπορεί να προσελκύσει και να αξιοποιήσει στρατηγικά αυτές τις επενδύσεις.Με αφετηρία τα κίνητρα και τα κριτήρια επιλογής των ψηφιακών πολυεθνικών επιχειρήσεων, γίνεται χαρτογράφηση των ενεργειών που θα επιτρέψουν στην Ελλάδα να ενισχύσει περαιτέρω την ελκυστικότητά της ως επενδυτικός προορισμός, συμβάλλοντας θετικά στην ανάπτυξη της οικονομίας και της ανταγωνιστικότητάς της.Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στους τομείς που μπορεί να εστιάσει η χώρα μας προκειμένου να προσελκύσει επενδύσεις, με τα βιώσιμα οικοσυστήματα καινοτομίας να βρίσκονται στην κορυφή της λίστας.

Οι «tech-τονικές» αλλαγές στην παγκόσμια παραγωγή και η προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων σε υψηλή τεχνολογία και καινοτομία

Οι ψηφιακές τεχνολογίες μετασχηματίζουν συνολικά τις κοινωνίες, αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο ζούμε, δουλεύουμε, αλληλοεπιδρούμε, παράγουμε και καταναλώνουμε. Αν και η τεχνολογία αποτελεί διαχρονικά φορέα αλλαγών, η ταχύτητα, το εύρος και οι συνδυαστικές επιδράσεις των αναδυόμενων ψηφιακών τεχνολογιών αποτελούν τη βάση για έναν εκθετικό ψηφιακό μετασχηματισμό και καθιερώνουν τη Βιομηχανία 4.0 ως μία διακριτή τεχνολογική περίοδο. Οι σχετικές εξελίξεις, επιταχύνθηκαν μάλιστα δραστικά ως απόρροια της πανδημίας.

Κατά τη διάρκεια της ψηφιακής αυτής επανάστασης, αναδύθηκε μία νέα ομάδα επιχειρήσεων, οι Ψηφιακές Πολυεθνικές Επιχειρήσεις. Οι οργανισμοί αυτοί τοποθετούν την καινοτομία και τις ψηφιακές τεχνολογίες στη βάση των επιχειρηματικών και λειτουργικών τους μοντέλων και διεισδύουν σε ξένες αγορές με μεγαλύτερη ευκολία και χαμηλότερο κόστος από τις παραδοσιακές πολυεθνικές, παρέχοντας καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες. Με την παρουσία τους, ανατρέπουν τα παραδοσιακά σχήματα και πρότυπα παραγωγής. Ταυτόχρονα, έχουν οδηγήσει στην εμφάνιση ενός νέου τύπου άμεσων ξένων επενδύσεων που έχουν επίκεντρο τις ψηφιακές τεχνολογίες και την εφαρμοσμένη καινοτομία. Οι επενδύσεις αυτές αναφέρονται συνήθως στη δημιουργία και λειτουργία κέντρων έρευνας και ανάπτυξης, κόμβων καινοτομίας ή πιο παραδοσιακά delivery centers.

Βάσει της διεθνούς εμπειρίας και βιβλιογραφίας, οι επενδύσεις αυτές πυροδοτούν πολλαπλασιαστικά οφέλη για την οικονομία, καθώς ενισχύουν τη μεταφορά τεχνογνωσίας και τεχνολογίας, την ψηφιακή προσαρμοστικότητα, και την παραγωγικότητα στις χώρες υποδοχής, ενώ τονώνουν τόσο την εγχώρια καινοτομία, όσο και τη δυνατότητα συμμετοχής σε παγκόσμιες αλυσίδες αξίας.

Τα κριτήρια επιλογής για άμεσες ξένες επενδύσεις στο χώρο της καινοτομίας και της ψηφιακής oικονομίας

Στην προσπάθεια των χωρών για προσέλκυση άμεσων ξένων ψηφιακών επενδύσεων τίθενται ορισμένα βασικά ερωτήματα: Πού πρέπει να εστιάσουν οι χώρες για να ενισχύσουν την ελκυστικότητά τους; Υπάρχει «μυστική συνταγή» για τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος φιλικού προς τις ψηφιακές επενδύσεις; Η μελέτη της Accenture και οι διεθνείς πηγές υποδεικνύουν ότι η επιλογή τοποθεσίας για τις επενδύσεις αυτού του τύπου επηρεάζεται από 9 διασυνδεδεμένες ομάδες παραγόντων στις οικονομίες υποδοχής. Οι ομάδες αυτές παραγόντων είναι οι εξής:

• Ψηφιακές Δεξιότητες και Εκπαίδευση
• Ψηφιακή Οικονομία
• Ψηφιακές Υποδομές
• Σύστημα Καινοτομίας
• Κίνητρα για Καινοτομία και Επενδύσεις
• Εστιασμένες Πολιτικές Προσέλκυσης Ψηφιακών Επενδύσεων
• Επιχειρηματικό Περιβάλλον & Θεσμοί
• Πράσινες & Βιώσιμες Φυσικές Υποδομές
• Διασυνδεδεμένες Πόλεις & Ποιότητα Ζωής

Τομείς με ιδιαίτερο επενδυτικό ενδιαφέρον (Game Changers)

Στα πλαίσια της μελέτης ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στους τομείς που μπορεί να εστιάσει η Ελλάδα για να αξιοποιήσει τα έμφυτα χαρακτηριστικά της και να μετατραπεί σε κόμβο καινοτομίας με παγκόσμια εμβέλεια. Ανάμεσα στους τομείς με τις καλύτερες επενδυτικές προοπτικές βρίσκονται τα βιώσιμα οικοσυστήματα καινοτομίας. Επίσης, σημαντικές προοπτικές έχουν οι κόμβοι ψηφιακής υγείας και οι επενδύσεις στην άμυνα και στην κυβερνοασφάλεια.

Δίνοντας του την ενδεικτική ονομασία «Αειφόρο Αρχιπέλαγος», η μελέτη αναφέρει το πώς οι ελληνικές περιοχές μπορούν να χτίσουν βιώσιμα οικοσυστήματα παίρνοντας παράδειγμα από τα ελληνικά νησιά.Συγκεκριμένα, αναφέρει πως βασιζόμενοι στις περιπτώσεις της Αστυπάλαιας, της Τήλου και της Χάλκης, οι οποίες στοχεύουν στην «πλήρη πράσινη μετάβαση» μέσω της φιλοξενίας αναδυόμενων οικοσυστημάτων καινοτομίας, διαφορετικές περιοχές στην Ελλάδα μπορούν να αποτελέσουν έδρα διαφορετικών οικοσυστημάτων. Τα οικοσυστήματα αυτά θα πρέπει να είναι επικεντρωμένα το καθένα στις ανάγκες της πράσινης μετάβασης, της κυκλικής οικονομίας και της κλιματικής βιωσιμότητας (αγροδιατροφή, τουρισμός, ναυτιλία, μέταλλα, ενέργεια κ.λπ.).

Άλλος ένας τομέας που θα μπορούσε να φέρει σημαντικές επενδύσεις, είναι οι κόμβοι ψηφιακής υγείας (Digital Health Campus). Η Ελλάδα θα μπορούσε να επικεντρωθεί στη δημιουργία του πρώτου κόμβου ψηφιακής υγείας στην χώρα, ο οποίος θα μπορούσε να συγκεντρώσει ψηφιακές πολυεθνικές και ειδικούς στον τομέα της υγείας από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα και τους συναφείς κλάδους. Ο κόμβος θα βοηθήσει στον επαναπροσδιορισμό της υγειονομικής περίθαλψης, μέσω της έρευνας υψηλού επιπέδου και του σχεδιασμού και της ανάπτυξης νέων καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών υγείας. Η πλήρης αξιοποίηση και διασύνδεση των δεδομένων υγείας βρίσκεται στο επίκεντρο της προσπάθειας.

Τέλος, σύμφωνα με τη μελέτη θα μπορούσε να δοθεί έμφαση στους τομείς της άμυνας και της κυβερνοασφάλειας, μέσα από τη δημιουργία του Ταμείου Επενδύσεων Καινοτομίας στην Άμυνα και την Κυβερνοασφάλεια. Η Accenture προτείνει τον σχεδιασμό ενός επενδυτικού ταμείου για την ανάπτυξη καινοτομίας γύρω από την αμυντική τεχνολογία και την κυβερνοασφάλεια (Defense Intelligence &Cybersecurity Innovation Fund). Το ταμείο αυτό θα επενδύσει σε επιχειρήσεις που διεξάγουν έρευνα ή/και αναπτύσσουν καινοτόμες, ψηφιακές υπηρεσίες και προϊόντα άμυνας και ασφάλειας, μέσω της αξιοποίησης τεχνολογιών  από κλάδους όπως η Ρομποτική, η Τεχνητή Νοημοσύνη και η Κυβερνοασφάλεια.