Υδρογόνο: Οι σούπερ-επενδύσεις που θα αλλάξουν την Ελλάδα

Το υδρογόνο είναι αδιαμφισβήτητα το καύσιμο του μέλλοντος. Σύμφωνα με εκτιμήσεις θα είναι το καύσιμο που θα χρησιμοποιούμε τουλάχιστον για τα επόμενα για τα επόμενα 100 χρόνια. Την αναπτυξιακή δυναμική του υδρογόνου φαίνεται να έχει αντιληφθεί και ο επιχειρηματικός κόσμος καθώς οι επενδύσεις πάνω στην τεχνολογία του υδρογόνου έχουν εκτοξευθεί. Μεγάλοι διεθνείς και εγχώριοι ενεργειακοί όμιλοι, αλλά και μικρότερες εταιρείες «τρέχουν» να επενδύσουν στην κρίσιμη για την ενεργειακή μετάβαση τεχνολογία αυτή. Οι εταιρείες εξετάζουν όλους τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να αξιοποιηθεί ο υδρογόνο. Ιδιαίτερα στα πλαίσια της πολυπόθητης «πράσινης» μετάβασης, το «πράσινο» υδρογόνο έχει την τιμητική του. Όλο και περισσότερες εταιρείες στα πλαίσια της βιώσιμης στρατηγικής τους στέφονται προς το «πράσινο» υδρογόνο. Μάλιστα σε πρόσφατη πρόσκληση των Υπουργείων Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και Ενέργειας για υποβολή προτάσεων στο πλαίσιο του Προγράμματος Σημαντικών Έργων Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (IPCEI) «Υδρογόνο», κατατέθηκαν 23 συνολικά προτάσεις. Οι προτάσεις αυτές περιλάμβαναν την αξιοποίηση του υδρογόνου σε βιομηχανίες, θαλάσσιες μεταφορές αλλά και στα τρένα.

Η Ελλάδα έχει μεγάλες δυνατότητες ως προς την ανάπτυξη της αγοράς του υδρογόνου. Όπως έχει αναφέρει χαρακτηριστικά ο υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Κώστας Σκρέκας, για το υδρογόνο «πρόκειται να αποτελέσει σημαντικό κομμάτι της ενεργειακής πολιτικής της χώρας και «κλειδί» για την απανθρακοποίηση της οικονομίας». Επίσης, σύμφωνα με τον Γερμανό Πρέσβη Ερνστ Ράιχελ «Η Ελλάδα έχει τεράστιο δυναμικό προκειμένου να καταστεί ένα hub για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου. Ενώ,  όπως ανέφερε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, στην τοποθέτησή του στη σύνοδο κορυφής της πρωτοβουλίας “Middle East Green Initiative” στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας τον περασμένο Οκτώβριο, 25/10/2021, «μπορούμε να αποτελέσουμε το φυσικό σημείο εισόδου για το υγροποιημένο φυσικό αέριο και για το υδρογόνο! Εάν υπάρξει ενδιαφέρον για εξαγωγή υδρογόνου στην Ευρώπη, η Ελλάδα θα είναι η πρώτη χώρα που θα καλωσορίσει αυτές τις εξαγωγές»

Σε εγχώριο επίπεδο ένα που τα έργα που ξεχωρίζουν είναι το περιβόητο White Dragon. Πρόκειται για μια τεράστια επένδυση, για την πραγματοποίηση της οποίας ένωσαν τις δυνάμεις τους εταιρείες όπως η ΔΕΠΑ, ο ΔΕΣΦΑ, τα ΕΛΠΕ, η Motor Oil, η Μytilineos, η Cenergy και η ΤΕΡΝΑ. Μία ακόμα πολύ σημαντική πρόταση έγινε από τη Motor Oil, η οποία σε συνεργασία με το Ίδρυμα Ερευνας και Τεχνολογίας, το Εργαστήριο Θαλασσίων Μεταφορών και τη Σχολή Μηχανολόγων Ηλεκτρολόγων, επιθυμεί να δημιουργήσει μια μονάδα παραγωγής υδρογόνου. Επιπροσθέτως, μία θέση στην αγορά του νέου πολλά υποσχόμενου αυτού καυσίμου διεκδικούν η ΔΕΗ, η τσιμεντοβιομηχανία «Τιτάν», η EΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ, η Advent Technologies η Quest Energy του ομίλου Quest, η Vat & Volt, η Εunice, η Alpha Marine Consulting P.C. και η Claritas.

Οι εβληματικότερες επενδύσεις στο υδρογόνο

Blue Med

Η Motor Oil σε συνεργασία με τη ΔΕΣΦΑ και τη ΔΕΗ σχεδιάζει την παραγωγή μπλε υδρογόνου πολύ χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος και πράσινου υδρογόνου, μέχρι το 2025. Στα πλαίσια του έργου, προβλέπεται η δημιουργία cluster ολοκληρωμένου κύκλου παραγωγής γαλάζιου και πράσινου Η2. Το υδρογόνο αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μεταφορά, διανομή και χρήση τόσο στη βιομηχανία όσο και στις μεταφορές (λεωφορεία και πλοία). Συμμετοχή στο έργο αναμένεται να έχουν και αρκετά ερευνητικά ιδρύματα της χώρας.

Motor Oil – ΔΕΗ

Η Motor Oil και ΔΕΗ υπέγραψαν Μνημόνιο Συναντίληψης για τη διαμόρφωση πλαισίου και την υλοποίηση μέσω κοινοπρακτικού σχήματος (Joint Venture), έργων στον τομέα του πράσινου υδρογόνου. Στο κοινό μετοχικό σχήμα η Motor Oil θα διαθέτει το 51% και η ΔΕΗ το 49%.

Η κοινοπραξία έχει ως στόχο να ηγηθεί της οικονομίας του υδρογόνου στην Ελλάδα, μέσα από την αξιοποίηση της αναπτυσσόμενης πλατφόρμας παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές της ΔΕΗ Α.Ε.. Ταυτόχρονα, θέλει να εκμεταλλευτεί τη δυναμικότητα και την τεχνογνωσία της Μότορ Όιλ Έλλας Α.Ε.
Οι δύο εταιρείες αποσκοπούν στη δημιουργία έργων παραγωγής αποθήκευσης υδρογόνου στη χώρα, διευκολύνοντας έτσι να ενεργειακή μετάβαση της Ελλάδας.

Green HIPo

Η Advanced Energy Technologies (Advent Technologies) έχει δρομολογήσει την κατασκευή μονάδας παραγωγής καινοτόμων ηλεκτρολυτών και κυψελίδων καυσίμου. Στα πλαίσια του έργου η Advent σχεδιάζει την παραγωγή συνδυασμένων κυψελών καυσίμου θερμότητας και ενέργειας (CHP), τα οποία σχεδιάζεται να χρησιμοποιηθούν στο Project White Dragon. Η παραγωγή θα πραγματοποιείται στη γραμμή παραγωγής της εταιρείας, η οποία είναι εγκατεστημένη στη Δυτική Μακεδονία.

White Dragon

Το White Dragon είναι ένα μεγάλο έργο στο οποίο συμμετέχουν η ΔΕΠΑ Εμπορίας Α.Ε., (ως συντονιστής) η Advent Technologies S.A., η COPELOUZOS GROUP (DAMCO ENERGY S.A.), η Σωληνουργεία Κορίνθου Α.Ε., η TAP AG, ο ΔΕΣΦΑ, οι όμιλοι των Ελληνικών Πετρελαίων, της MOTOR-OIL και η ΔΕΗ. Στην ουσία πρόκειται για ένα σύμπλεγμα έργων (Cluster), με σκοπό την παραγωγή πράσινου υδρογόνου στη Δυτική Μακεδονία μέσω ηλεκτρόλυσης από ηλιακή ενέργεια και διανομή του μέσω του δικτύου του ΔΕΣΦΑ και του αγωγού TAP. Συγκεκριμένα, μέσω του πράσινου υδρογόνου θα αποθηκεύεται η ανανεώσιμη ενέργεια και η περίσσεια θα μεταφέρεται μέσω αγωγών ή ειδικών φορτηγών για πολλαπλές χρήσεις. Επιπροσθέτως, μέσα από ειδικές κυψέλες καυσίμου θα μπορεί να παράγεται θερμότητα ως παραπροϊόν. Η θερμότητα αυτή είναι ικανή να καλύψει ένα σημαντικό μέρος των αναγκών τηλεθέρμανσης της Δυτικής Μακεδονίας.

Το έργο περιλαμβάνει και την ανάπτυξη, από τις συνεργαζόμενες εταιρίες, ενός ολοκληρωμένου Βιομηχανικού Ερευνητικού Κέντρου Υδρογόνου, στο πλαίσιο του Κόμβου Υδρογόνου Υψηλής Τεχνολογίας, Έρευνας, Ανάπτυξης & Καινοτομίας που θα δημιουργηθεί στη Δυτική Μακεδονία.

Ιδιαίτερα σημαντική για την υλοποίηση του έργου είναι και η σκοπούμενη αναβάθμιση και κεφαλαιοποίηση των υφιστάμενων ενεργειακών υποδομών (ηλεκτρικά δίκτυα και αγωγοί φυσικού αερίου). Αυτό γιατί οι αγωγοί φυσικού αερίου είναι αυτοί που θα χρησιμοποιηθούν τόσο για τη μεταφορά του πράσινου υδρογόνου για άλλες χρήσεις, όσο και για την έμμεση αποθήκευσή του. Για τον λόγο αυτό, η δημιουργία ενός ρυθμιστικού πλαισίου για Ενεργειακό Συμψηφισμό (Energy Net Metering), ως μία επιλογή μετάβασης έως την πλήρη ανάπτυξη της οικονομίας του υδρογόνου, είναι ζωτικής σημασίας. Για την επιτάχυνση αυτής της ανάπτυξης, στο πλαίσιο του «White Dragon», αρχικά θα γίνει προετοιμασία του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου (ΕΣΜΦΑ), ώστε να μπορεί να δεχθεί αυξανόμενα ποσοστά υδρογόνου. Κάτι τέτοιο θα μειώσει το ανθρακικό αποτύπωμα του καυσίμου και θα βοηθήσει στο ξεκίνημα της αγοράς του υδρογόνου.

Ο προϋπολογισμός του έργου έχει οριστεί στα 8 δισ., κάνοντάς το μια από τις μεγαλύτερες επενδύσεις στον τομέα. Το έργο αναμένεται να ξεκινήσει το 2022 και να ολοκληρωθεί το 2029. Σύμφωνα με εκτιμήσεις θα οδηγήσει στην παραγωγή 250.00 τόνων υδρογόνου ετησίως, από τα οποία από 58.000 έως 78.000 τόνοι θα δίνονται για άλλες χρήσεις. Η συνεισφορά του στην τοπική οικονομία αναμένεται να είναι τεράστια καθώς θα οδηγήσει σε 18.000 νέες άμεσες θέσεις εργασίας και σε 29.000 έμμεσες.

Η2CAT TANKS

Η εταιρεία B&T Composite (ΤΙΡΙΑΚΙΔΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΑΕΤΕ) σχεδιάζει την κατασκευή καινοτόμων δεξαμενών υψηλής πίεσης από σύνθετα υλικά και ίνες άνθρακα. Οι δεξαμενές αυτές θα χρησιμοποιηθούν για την αποθήκευση υδρογόνου, ειδικά στον τομέα στον τομέα των μεταφορών.

H2CEM – ΤΙΤΑΝ
Η τσιμεντοβιομηχανία «Τιτάν» επιχειρεί να κάνει τη διαφορά στον τομέα της ελληνικής παραγωγής τσιμέντου με τη χρήση του πράσινου υδρογόνου. Για τον σκοπό αυτό έχει δρομολογήσει ένα έργο, το οποίο αφορά την παραγωγή, αποθήκευση και χρήση πράσινου υδρογόνου για καύση προς παραγωγή ενέργειας σε κλιβάνους. Με το έργο αυτό η «Τιτάν» επιχειρεί να κερδίσει το στοίχημα της απαναθρακοποίησης των μονάδων της ΤΙΤΑΝ.

Ineos

Η πολυεθνική εταιρεία χημικών, Ineos, επένδυσε πάνω από 2 δισ. ευρώ σε πράσινο υδρογόνο. Η Ineos, μέσω της επιχείρησης της INOVYN αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες ηλεκτρόλυσης στην Ευρώπη, διαθέτοντας την απαραίτητη τεχνολογία για παραγωγή πράσινου υδρογόνου για ενέργεια, μεταφορές και βιομηχανική χρήση.

Οι πρώτες μονάδες υδρογόνου θα κατασκευαστούν μέσα στη Γαλλία, το Βέλγιο, τη Νορβηγία και τη Γερμανία. Υπάρχει επίσης πρόβλεψη για επενδύσεις σε Ηνωμένο Βασίλειο και Γαλλία.
Η Ineos υπέγραψε συμφωνία ορόσημο με τη Hyundai το 2020. Στα πλαίσια της συμφωνίας οι δύο εταιρείες είχαν τη δυνατότητα να «εξερευνήσουν νέες ευκαιρίες», συμπεριλαμβανομένης και της τεχνολογίας κυψελών καυσίμου υδρογόνου. Η τεχνολογία αυτή προορίζεται για ένα νέο 4χ4, το οποίο έχει ως στόχο να ανταγωνιστεί το Land Rover Defender.

Τι είναι το πράσινο υδρογόνο

Ο όρος «πράσινο» υδρογόνο έχει να κάνει με τον τρόπο παραγωγής του. Το υδρογόνο αυτό παράγεται με ηλεκτρόλυση, η οποία πραγματοποιείται με ηλεκτρικό ρεύμα που προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Κάτι που το καθιστά αυτομάτως πολύ πιο βιώσιμο, καθώς συμβάλει στη μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Το πράσινο υδρογόνο σιγά σιγά καθίσταται βασικός άξονας της ενεργειακής μετάβασης. Όλες επενδύσεις για τεχνολογική έρευνα, υποδομές και αποθήκευση, φαίνεται πως πλέον στρέφονται προς τα εκεί. Βασικός στόχος είναι η εγκατάσταση ηλεκτρολυτικών κυψελών ανανεώσιμου υδρογόνου στην ΕΕ ισχύος τουλάχιστον 6 GW μέχρι το 2024 και 40GW έως το 2030.