Ελληνική πρωτιά για το Σύστημα επιδημιολογικού κινδύνου “EYWA”

Το 1o Βραβείο “EIC Horizon Prize on Early Warning for Epidemics” ύψους πέντε (5) εκατ. ευρώ απονεμήθηκε στο Σύστημα “EYWA” με συντονιστή-εταίρο το Κέντρο Ερευνών Παρατήρησης της Γης και Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης BEYOND του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Η προσφορά του EYWA, η οποία και βραβεύτηκε στο πλαίσιο του διεθνούς διαγωνισμού, μπορεί να γίνει αντιληπτή μέσα από τα επίσημα στοιχεία που δημοσιεύει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

Σύμφωνα με αυτά, μόνο μέσα σε ένα έτος, το 2020, καταγράφηκαν επίσημα 650 εκατ. κρούσματα Μαλάριας και Δάγκειου Πυρετού που οδήγησαν σε 700.000 θανάτους παγκοσμίως. Από τους θανάτους αυτούς, οι 400.000 αφορούσαν σε παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών που νόσησαν σε χώρες της υποσαχάριας Αφρικής. Επιπρόσθετα, το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής ευνοεί τη μετανάστευση και την επιβίωση των κουνουπιών-φορέων και στην Ευρώπη. Σήμερα στην Ευρώπη καταγράφεται έντονη παρουσία του Ιού του Δυτικού Νείλου και μάλιστα κατά την τελευταία δωδεκαετία καταγράφηκε σημαντικός αριθμός κρουσμάτων σε Ελλάδα, Ιταλία, Σερβία, Γαλλία και Γερμανία. Σημαντική όμως αύξηση εμφανίζουν και τα περιστατικά Μαλάριας αλλά και Δάγκειου Πυρετού, Zika, και Chikungunya στις παραπάνω χώρες.

Το Σύστημα EYWA είναι ένα διεπιστημονικό τεχνολογικό επίτευγμα που συνδυάζει τις επιστήμες της Ιατρικής, των Μαθηματικών, της Παρατήρησης της Γης, της Τεχνητής Νοημοσύνης, του Πληθοπορισμού (Crowdsourcing), της Κλιματολογίας-Μετεωρολογίας και της μελέτης του Περιβάλλοντος. Το καινοτόμο σχεδιάστηκε ώστε να ενημερώνει έγκαιρα, να προβλέπει τον επιδημιολογικό κίνδυνο και να βοηθά στον έλεγχο νοσημάτων που μεταδίδονται από έντομα με βασικότερα εξ’ αυτών τα κουνούπια Culex, Aedes albopictus, και Anopheles.

Εννέα (9) περιφέρειες της Ευρώπης επωφελούνται από το σύστημα EYWA αναφορικά με τον αναμενόμενο εντομολογικό και επιδημιολογικό κίνδυνο σε επίπεδο οικισμού και Δήμου της Περιφέρειας. Συγκεκριμένα, η Κεντρική Μακεδονία, η Θεσσαλία, η Δυτική Ελλάδα και η Κρήτη εντάσσονται σε αυτές στην Ελλάδα μαζί με τις: Veneto στην Ιταλία, Vojvodina στη Σερβία, Grand Est και Corsica στη Γαλλία, και Baden-Württemberg στην Γερμανία. Το σύστημα αυτό θα αναπτυχθεί και σε χώρες της Ασίας και της Αφρικής, στην Ταϊλάνδη και στην Ακτή Ελεφαντοστού.

Η εφαρμογή του συστήματος προβλέπει τους πληθυσμούς των κουνουπιών με ακρίβεια άνω του 90%, υποδεικνύει τους οικισμούς και τους δήμους όπου υπάρχει αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης κρουσμάτων Ιού Δυτικού Νείλου, επιτρέποντας μια στοχευμένη εφαρμογή των μέτρων καταπολέμησης. Βάσει αυτών των ενεργειών, περιορίζεται σημαντικά ο πληθυσμός των κουνουπιών φτάνοντας έως και το 50%, συγκριτικά με τον μέσο ετήσιο αριθμό κουνουπιών, πετυχαίνοντας σχεδόν υποδιπλασιασμό των κρουσμάτων και περιπτώσεων βαριάς νόσησης.

Η διευρωπαϊκή ομάδα EYWA περιλαμβάνει 15 εταίρους μεταξύ των οποίων εθνικοί οργανισμοί αναφοράς σε θέματα δημόσιας υγείας και ελέγχου κουνουπιών, ιδιωτικοί, αλλά και ερευνητικοί και πανεπιστημιακοί φορείς από 5 χώρες της Ευρώπης (Ελλάδα, Ιταλία, Σερβία, Γαλλία, και Γερμανία). Σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση του συστήματος παίζουν οι δύο ακόμη βασικοί ελληνικοί φορείς και συγκεκριμένα, η εταιρεία καταπολέμησης κουνουπιών “Οικοανάπτυξη” που εδρεύει στην Θεσσαλονίκη και το Εργαστήριο Φυσικής της Ατμόσφαιρας του Πανεπιστημίου Πατρών.

Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι η επιστημονική ομάδα EYWA ανταλλάσσει τα ερευνητικά της συμπεράσματα με φορείς αναφοράς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως το Κοινό Κέντρο Ερευνών και το Κέντρο Διαχείρισης Κρίσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ομάδα EYWA συνομιλεί επίσης με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και αντίστοιχους φορείς δημόσιας υγείας στην Βραζιλία και την Ινδία.