UN: Η Παγκόσμια Σπατάλη Τροφίμων, Ένα Σοβαρό Πρόβλημα με Δυνατότητα Λύσης

Ενώ 783 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από πείνα, ένα πέμπτο όλων των τροφίμων καταλήγει σκουπίδι, σύμφωνα με μια νέα έκθεση του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών (UNEP) που δημοσιεύθηκε. Συγκεκριμένα, πετάμε περίπου το ένα πέμπτο των τροφίμων μας.

Η Έκθεση Δείκτη Αποβλήτων Τροφίμων 2024 του UNEP επισημαίνει ότι τα τελευταία δεδομένα από το 2022 δείχνουν πως 1,05 δισεκατομμύρια τόνοι τροφίμων κατέληξαν σκουπίδια.

Περίπου το 19% των τροφίμων που διατίθενται στους καταναλωτές χάθηκε συνολικά σε επίπεδο λιανικής, εστίασης και νοικοκυριών.

Αυτό προστίθεται σε περίπου 13% των τροφίμων που χάνονται στην αλυσίδα εφοδιασμού, όπως εκτιμά ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), από τη συγκομιδή έως το σημείο πώλησης.

«Η σπατάλη τροφίμων είναι μια παγκόσμια τραγωδία. Εκατομμύρια άνθρωποι θα πεινάσουν σήμερα καθώς τρόφιμα σπαταλώνται σε όλο τον κόσμο», δήλωσε η Inger Andersen, Εκτελεστική Διευθύντρια του UNEP, εξηγώντας ότι αυτό το συνεχιζόμενο ζήτημα δεν επηρεάζει μόνο την παγκόσμια οικονομία αλλά επιδεινώνει επίσης την κλιματική αλλαγή, την απώλεια βιοποικιλότητας και την ρύπανση.

Τα περισσότερα απόβλητα τροφίμων παγκοσμίως προέρχονται από τα νοικοκυριά, που φτάνουν τα 631 εκατομμύρια τόνους – ή έως και το 60% – του συνόλου των σπαταλημένων τροφίμων. Οι τομείς εστίασης και λιανικής ευθύνονται για 290 και 131 εκατομμύρια τόνους αντίστοιχα.

Κατά μέσο όρο, κάθε άτομο σπαταλά 79 κιλά τροφίμων ετησίως. Αυτό ισοδυναμεί με 1,3 γεύματα την ημέρα για κάθε άνθρωπο στον κόσμο που πλήττεται από την πείνα, υπογραμμίζουν οι συντάκτες της έκθεσης.

Δεν είναι απλά πρόβλημα “πλουσιών χωρών” Το πρόβλημα δεν περιορίζεται στα εύπορα έθνη. Μετά από σχεδόν διπλασιασμό της κάλυψης δεδομένων από τη δημοσίευση της Έκθεσης Δείκτη Αποβλήτων Τροφίμων 2021, παρατηρήθηκε αυξημένη σύγκλιση μεταξύ πλούσιων και φτωχών χωρών.

Οι χώρες υψηλού εισοδήματος, άνω-μεσαίου εισοδήματος και κατώτερου-μεσαίου εισοδήματος διαφέρουν σε μέσο επίπεδο σπαταλών τροφίμων των νοικοκυριών κατά μόλις επτά κιλά κατά κεφαλήν ετησίως.

Το μεγαλύτερο χάσμα έρχεται στις διαφορές μεταξύ των αστικών και αγροτικών πληθυσμών.

Για παράδειγμα, στις χώρες μεσαίου εισοδήματος, οι αγροτικές περιοχές σπαταλούν γενικά λιγότερο. Μια πιθανή εξήγηση είναι η ανακύκλωση υπολειμμάτων τροφίμων για κατοικίδια ζώα, ζωοτροφές και κομποστοποίηση στο σπίτι στην ύπαιθρο.

Η έκθεση συνιστά την εστίαση των προσπαθειών στην ενίσχυση της μείωσης των αποβλήτων τροφίμων και της κομποστοποίησης στις πόλεις.

Yπάρχει μια άμεση συσχέτιση μεταξύ των μέσων θερμοκρασιών και των επιπέδων αποβλήτων τροφίμων, διαπιστώνει η έκθεση.

Χώρες με πιο ζεστό κλίμα φαίνεται να έχουν περισσότερα απορρίμματα τροφίμων ανά κάτοικο στα νοικοκυριά, πιθανώς λόγω της αυξημένης κατανάλωσης φρέσκων τροφίμων που περιέχουν λιγότερα βρώσιμα μέρη και της έλλειψης ισχυρών λύσεων ψύξης και συντήρησης.

Οι υψηλότερες εποχικές θερμοκρασίες, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και οι ξηρασίες δυσκολεύουν την ασφαλή αποθήκευση, επεξεργασία, μεταφορά και πώληση τροφίμων, οδηγώντας συχνά σε σημαντικό όγκο τροφίμων που σπαταλούνται ή χάνονται.

Καθώς η απώλεια και η σπατάλη τροφίμων παράγει έως και το 10% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου – σχεδόν πέντε φορές τις συνολικές εκπομπές σε σύγκριση με τον τομέα της αεροπορίας – η μείωση των εκπομπών από τα απορρίμματα τροφίμων είναι ζωτικής σημασίας, πιστεύουν οι εμπειρογνώμονες του UNEP.

Υπάρχει χώρος για αισιοδοξία, υποδηλώνει η έκθεση: οι δημόσιες-ιδιωτικές εταιρικές σχέσεις για τη μείωση των αποβλήτων τροφίμων και των επιπτώσεων στο κλίμα και τον υδατικό στρες υιοθετούνται από έναν συνεχώς αυξανόμενο αριθμό κυβερνήσεων όλων των επιπέδων.

Παραδείγματα αποτελούν η Ιαπωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο με μειώσεις 18% και 31% αντίστοιχα, δείχνοντας ότι η αλλαγή σε μεγάλη κλίμακα είναι εφικτή, εφόσον τα τρόφιμα διανεμηθούν σωστά.

Η Έκθεση Δείκτη Αποβλήτων Τροφίμων 2024 του UNEP, που δημοσιεύθηκε πριν από την Παγκόσμια Ημέρα Μηδενικών Αποβλήτων, συντάχθηκε από κοινού με την WRAP, μια ΜΚΟ για την κλιματική δράση στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Παρέχει τον πιο ακριβή παγκόσμιο εκτιμητή για τα απορρίμματα τροφίμων σε επίπεδο λιανικής και καταναλωτών, προσφέροντας στις χώρες καθοδήγηση για τη βελτίωση της συλλογής δεδομένων και των βέλτιστων πρακτικών, σύμφωνα με τον Στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης 12.3 του ΟΗΕ για τον μείωση των αποβλήτων τροφίμων κατά το ήμισυ έως το 2030.