Η επανεμφάνιση του βυθισμένου χωριού της Ελλάδας αναδεικνύει την έκταση της κρίσης των βροχοπτώσεων

Οι καύσωνες και η έλλειψη βροχοπτώσεων έχουν οδηγήσει στη μείωση των επιπέδων νερού στο φράγμα του Μόρνου, το οποίο είχε καταπιεί το χωριό Κάλλιο τη δεκαετία του 1970.

Κανένα μέρος δεν είναι πιο ενδεικτικό της κατακόρυφης πτώσης των βροχοπτώσεων στην Ελλάδα από το φράγμα του Μόρνου. Και κανένας οικισμός δεν είναι πιο ενδεικτικός της σοβαρότητας της φετινής ξηρασίας από το Κάλλιο, ένα χωριό που είχε βυθιστεί από τη δημιουργία της τεχνητής λίμνης στα τέλη της δεκαετίας του 1970.

Σχεδόν πέντε δεκαετίες μετά την εσκεμμένη πλημμύρα του Κάλλιου, στο πλαίσιο της κατασκευής φράγματος για την εξασφάλιση υδροδότησης της Αθήνας, οι κάτοικοι της περιοχής παρακολουθούν με δυσπιστία καθώς τα αποθέματα νερού μειώνονται τόσο ώστε το χωριό να επανεμφανιστεί.

«Είναι μια εφιαλτική κατάσταση», δήλωσε ο Απόστολος Γερόδημος, επικεφαλής της κοινότητας των 60 ατόμων που αναγκάστηκαν να μετακομίσουν σε υψόμετρο όταν κατασκευάστηκε το φράγμα περίπου 200 χιλιόμετρα δυτικά της Αθήνας.

«Όσο περισσότερο πέφτουν τα επίπεδα του νερού, τόσο περισσότερα κτίρια που είχαν βυθιστεί τότε αναδύονται ξανά. Αν δεν βρέξει αυτόν τον χειμώνα, το πρόβλημα θα επιδεινωθεί σημαντικά».

Περίπου 80 κτίρια, συμπεριλαμβανομένης της εκκλησίας της Ευαγγελίστριας και του δημοτικού σχολείου του Κάλλιου, «θυσιάστηκαν» όταν δημιουργήθηκε το φράγμα. Οι κάτοικοι, που αποζημιώθηκαν τότε, μετακόμισαν στην Αθήνα και σε άλλα αστικά κέντρα ή σε ένα νέο οικισμό πιο ψηλά.

Παρόλο που τα περιγράμματα της εκκλησίας δεν έχουν ακόμη αποκαλυφθεί, οι γραμμές του πέτρινου κτιρίου που στέγαζε το σχολείο μπορούν τώρα να διακριθούν λόγω της πτώσης των επιπέδων του νερού.

Ο Κώστας Κουτσούμπας, αντιδήμαρχος του χωριού, πιστεύει ότι τα επίπεδα του νερού «έχουν πέσει κατά 40 μέτρα» φέτος και συνεχίζουν να μειώνονται. «Δεν έχουμε δει κάτι τέτοιο από το 1993», είπε. «Θα είναι πιο έντονο από τότε αν τα πράγματα δεν βελτιωθούν».

Στην πρώτη γραμμή της κλιματικής κρίσης, η Ελλάδα έχει υποστεί αλλεπάλληλους καύσωνες που επιδεινώνονται από χρόνια ασταθών βροχοπτώσεων. Η θερμοκρασία έφτασε σε επίπεδα ρεκόρ τον Ιούνιο, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο.

Ως αποτέλεσμα, σε ολόκληρη τη Μεσογειακή χώρα οι ελλείψεις νερού έχουν γίνει μείζον ζήτημα. Τα δημοφιλή νησιά, πολλά από τα οποία βασίζονται σε πηγάδια και μονάδες αφαλάτωσης, επηρεάζονται ιδιαίτερα, καθώς οι άνευ προηγουμένου αφίξεις τουριστών ασκούν όλο και μεγαλύτερη πίεση στους ήδη καταπονημένους από το κλίμα πόρους.

Στις αρχές Ιουλίου, πριν οι καυτές θερμοκρασίες γίνουν καθημερινό φαινόμενο, η ΕΥΔΑΠ, εκτιμούσε ότι τα επίπεδα νερού στο φράγμα του Μόρνου ήταν μειωμένα κατά 30% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι.

Με τη συνεχιζόμενη ξηρασία να επικεντρώνει την προσοχή, οι υπεύθυνοι της ΕΥΔΑΠ έχουν δηλώσει ότι καταρτίζουν σχέδια για καλύτερη διαχείριση των υδάτων, με επενδύσεις ύψους 750 εκατομμυρίων ευρώ.

Υπάρχουν σχέδια για την αξιοποίηση της λίμνης Υλίκης, περίπου 85 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Αθήνας, εκτός από τη τεχνητή λίμνη που τροφοδοτείται από τους ποταμούς Μόρνο και Εύηνο.

Η ΕΥΔΑΠ καλεί όλο και περισσότερο τους κατοίκους της περιοχής της Αττικής – η μεγαλύτερη συγκέντρωση πληθυσμού της χώρας, με 3,7 εκατομμύρια κατοίκους – να μην σπαταλούν νερό.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, δήλωσε ότι είναι σαφές πως η χώρα θα χρειαστεί να κατασκευάσει περισσότερα φράγματα. «Δεν έχουμε την πολυτέλεια να σπαταλάμε νερό», είπε το καλοκαίρι.

«Σε μια εποχή που γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι θα έχουμε λιγότερο νερό, πρέπει να προστατεύσουμε τους υδάτινους πόρους πιο μεθοδικά από ό,τι έχουμε κάνει μέχρι τώρα».