Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να παραπέμψει την Ελλάδα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αποτυχία της να συμμορφωθεί πλήρως με τις υποχρεώσεις συλλογής και επεξεργασίας που ορίζονται στην οδηγία για την επεξεργασία αστικών λυμάτων (Οδηγία 91/271/ΕΕΚ). Η οδηγία αποσκοπεί στην προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος, απαιτώντας τη συλλογή και επεξεργασία των αστικών λυμάτων πριν την απόρριψή τους στο περιβάλλον. Οι πόλεις πρέπει να εγκαταστήσουν την απαραίτητη υποδομή για τη συλλογή και επεξεργασία των αστικών λυμάτων τους. Τα μη συλλεγόμενα ή ανεπεξέργαστα λύματα μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία και να μολύνουν λίμνες, ποτάμια, έδαφος και παράκτιους και υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες. Αποτελεί μέρος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, η οποία στο πλαίσιο της φιλοδοξίας της για μηδενική ρύπανση στοχεύει στην αποτελεσματική προστασία της ανθρώπινης υγείας, τη διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος και την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας.
Στην Ελλάδα, 153 οικισμοί παρουσιάζουν ευρείες αποκλίσεις από την Οδηγία, σύμφωνα με πληροφορίες που συγκέντρωσε η Επιτροπή.
Και στους 153 οικισμούς, η Ελλάδα πρέπει ακόμα να εξασφαλίσει ότι υπάρχουν συστήματα συλλογής λυμάτων και ότι, όπου δικαιολογείται η χρήση μεμονωμένων ή άλλων κατάλληλων συστημάτων (π.χ. απορροφητικών βόθρων), τα συστήματα αυτά επιτυγχάνουν το ίδιο επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος.
Για 143 από αυτούς τους οικισμούς η Ελλάδα εξακολουθεί να μην παρέχει δευτεροβάθμια επεξεργασία πριν την απόρριψη των λυμάτων. Επιπλέον, σε έναν οικισμό, η Ελλάδα εξακολουθεί να μην παρέχει πιο αυστηρή επεξεργασία πριν την απόρριψη των λυμάτων σε ευαίσθητες περιοχές. Για να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις της Οδηγίας, η Ελλάδα θα πρέπει να κατασκευάσει νέες υποδομές σε αρκετές συστάδες πληθυσμού και θα πρέπει να αναβαθμίσει τις υφιστάμενες υποδομές σε άλλες.
Η Επιτροπή απέστειλε επιστολή επίσημης προειδοποίησης στην Ελλάδα τον Μάιο του 2020, ακολουθούμενη από αιτιολογημένη γνώμη τον Δεκέμβριο του 2021. Παρά κάποιες προόδους, οι ελληνικές αρχές δεν έχουν ακόμη αντιμετωπίσει πλήρως τις παραβιάσεις. Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι προσπάθειες των ελληνικών αρχών ήταν μέχρι στιγμής ανεπαρκείς και ως εκ τούτου παραπέμπει την Ελλάδα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σύμφωνα με την Οδηγία για την επεξεργασία αστικών λυμάτων, τα κράτη μέλη πρέπει να διαθέτουν συστήματα συλλογής για όλες τους οικισμούς με τουλάχιστον 2.000 κατοίκους. Όπου η εγκατάσταση συστήματος συλλογής δεν δικαιολογείται, ιδίως επειδή θα συνεπάγεται υπερβολικό κόστος, μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναλλακτικά μεμονωμένα ή άλλα κατάλληλα συστήματα (όπως απορροφητικοί βόθροι), υπό την προϋπόθεση ότι επιτυγχάνουν το ίδιο επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος. Τα κράτη μέλη πρέπει επίσης να εξασφαλίζουν ότι οι εκροές από τους σταθμούς επεξεργασίας αστικών λυμάτων που εξυπηρετούν οικισμούς με τουλάχιστον 2.000 κατοίκους συμμορφώνονται τουλάχιστον με το επίπεδο δευτεροβάθμιας επεξεργασίας (που συνίσταται στην επεξεργασία οργανικής ύλης στα αστικά λύματα), πριν την απόρριψή τους στο περιβάλλον. Εάν ένας οικισμός αποβάλλει τα λύματά του σε ευαίσθητη περιοχή, τότε πρέπει να διασφαλίσει ότι υπόκεινται σε επεξεργασία αυστηρότερη από τη δευτεροβάθμια.
Η παρούσα παραπομπή στο Δικαστήριο αποτελεί την τέταρτη υπόθεση παράβασης σχετικά με την ακατάλληλη εφαρμογή της Οδηγίας για την επεξεργασία αστικών λυμάτων στην Ελλάδα (παράλληλα με τις INFR(1999)4336, INFR(2004)2030 και INFR(2011)2027). Ενώ η τρίτη υπόθεση έκλεισε όταν η Ελλάδα εξασφάλισε ότι τα λύματα των πέντε εν λόγω οικισμών συλλέχθηκαν και επεξεργάστηκαν επαρκώς, για τις άλλες δύο υποθέσεις, το Δικαστήριο της ΕΕ επέβαλε πρόστιμα στην Ελλάδα για την αποτυχία της να συμμορφωθεί με παρόμοιες απαιτήσεις για άλλους οικισμούς. Η Ελλάδα εξακολουθεί να καταβάλλει τα πρόστιμα αυτά.
Δεν υπάρχει επικάλυψη μεταξύ αυτών των τεσσάρων υποθέσεων, καθώς καθεμία αντιμετωπίζει διαφορετικές παραβιάσεις των υποχρεώσεων που ορίζονται στην Οδηγία. Συνολικά, οι τέσσερις αυτές διαδικασίες καλύπτουν περισσότερους από 200 οικισμούς. Η Ελλάδα έχει επιφέρει συμμόρφωση σε περίπου 150 οικισμούς από την έναρξη αυτών των υποθέσεων παράβασης, χρησιμοποιώντας επίσης συγχρηματοδότηση της ΕΕ.
