Η μετάβαση σε πιο ασφαλή και βιώσιμα χημικά προϊόντα: Ένα έργο σε εξέλιξη
Η μετάβαση σε πιο ασφαλή και βιώσιμα χημικά προϊόντα σημειώνει πρόοδο σε ορισμένους τομείς, ενώ σε άλλους μόλις ξεκινά. Αυτό είναι το συμπέρασμα της πρώτης, κοινής πανευρωπαϊκής αξιολόγησης των παραγόντων και των επιπτώσεων της χημικής ρύπανσης από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (EEA) και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων (ECHA), που δημοσιεύθηκε σήμερα. Η συγκριτική αξιολόγηση κατέδειξε ότι απαιτείται ακόμα περισσότερη δουλειά για τη μείωση των επιπτώσεων των επιβλαβών ουσιών στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον.
Ο αριθμός των βιομηχανικών χημικών ουσιών που ελέγχθηκαν στο πλαίσιο της νομοθεσίας της ΕΕ για τα χημικά προϊόντα προκειμένου να διαπιστωθεί η ασφάλειά τους έχει αυξηθεί σημαντικά. Οι αρχές διαθέτουν πλέον πολύ καλύτερες γνώσεις σχετικά με τις επικίνδυνες ιδιότητες των χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται σε ολόκληρη την ΕΕ, με αποτέλεσμα πολλές ενέργειες για την ελαχιστοποίηση και τον έλεγχο των κινδύνων διαφόρων ομάδων ουσιών.
Σύμφωνα με την κοινή έκθεση σύνθεσης EEA-ECHA σχετικά με το πλαίσιο δεικτών της ΕΕ για τα χημικά προϊόντα, η συνολική χρήση των πιο επιβλαβών χημικών ουσιών (ιδίως εκείνων που είναι καρκινογόνες, μεταλλαξιογόνες και αναπαραγωγικές) εξακολουθεί να αυξάνεται, αλλά με πιο αργό ρυθμό από την ανάπτυξη της αγοράς χημικών προϊόντων συνολικά. Αυξάνεται η πίεση για την αποφυγή της χρήσης των λεγόμενων ουσιών που εμπνέουν ανησυχία και για την εφαρμογή των αρχών του πλαισίου “ασφαλές και βιώσιμο εξ αρχής”.
Απαιτείται πιο αποτελεσματική διασφάλιση ότι τα προϊόντα κατανάλωσης δεν περιέχουν τις πιο επιβλαβείς ουσίες, όπως για παράδειγμα τις χημικές ουσίες που διαταράσσουν το ενδοκρινικό σύστημα ή τις ουσίες που είναι επίμονες, βιοσυσσωρευτικές και τοξικές, οι οποίες παρουσιάζουν κίνδυνο για πολλά χρόνια ακόμη και μετά τη διακοπή της χρήσης τους.
Απαιτούνται περισσότερα δεδομένα και πληροφορίες για την καλύτερη κατανόηση της έκθεσης του ανθρώπου και του περιβάλλοντος σε αυτές τις πιο επιβλαβείς χημικές ουσίες και στις επιπτώσεις τους. Ωστόσο, οι δείκτες δείχνουν σαφώς ότι η στροφή προς ασφαλή και βιώσιμα χημικά προϊόντα πρέπει να συνεχιστεί και ακόμη να επιταχυνθεί.
Η έκθεση βασίζεται σε ένα σύνολο 25 βασικών δεικτών, που δημοσιεύθηκε επίσης σήμερα, οι οποίοι παρακολουθούν τους παράγοντες και τις επιπτώσεις της χημικής ρύπανσης στην Ευρώπη. Οι δείκτες θα ενημερώνονται τακτικά για την παρακολούθηση της χημικής ρύπανσης και τη μέτρηση της αποτελεσματικότητας της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τα χημικά προϊόντα. Η έκθεση παρέχει μια γενική αξιολόγηση της προόδου που έχει σημειωθεί στο πλαίσιο της στρατηγικής της ΕΕ για τη βιώσιμη χρήση των χημικών προϊόντων προς ένα περιβάλλον χωρίς τοξικές ουσίες (CSS).
Σημαντικά ευρήματα
- Η μετάβαση προς πιο ασφαλή και βιώσιμα χημικά προϊόντα σημειώνει πρόοδο σε ορισμένους τομείς, ενώ σε άλλους μόλις ξεκινά.
- Η δράση των αρχών και της βιομηχανίας έχει υποστηρίξει την ελαχιστοποίηση και τον έλεγχο των κινδύνων από διάφορες ομάδες επικίνδυνων χημικών ουσιών. Καταβάλλονται προσπάθειες για την αύξηση της γνώσης σχετικά με τους κινδύνους των χημικών ουσιών και την υποστήριξη δράσης διαχείρισης κινδύνου όπου απαιτείται.
- Τα διαθέσιμα δεδομένα υποδηλώνουν ότι υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία προόδου προς την εξάλειψη των ανησυχητικών ουσιών από τα απόβλητα και τα δευτερογενή υλικά. Αυτό αποτελεί εμπόδιο στη μετάβαση σε μια πιο κυκλική οικονομία.
- Οι εκπομπές ορισμένων χημικών ουσιών στο νερό και στον αέρα έχουν μειωθεί μετά από ειδικές ρυθμίσεις της ΕΕ (π.χ. για τις βιομηχανικές εκπομπές) και διεθνείς δράσεις, αλλά απαιτούνται περαιτέρω μέτρα για να επιτευχθούν επίπεδα συγκέντρωσης που δεν είναι επιβλαβή για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον. Οι εκπομπές από τη βιομηχανία εξακολουθούν να οδηγούν σε σημαντικά κόστη όσον αφορά τις βλάβες στην υγεία του ανθρώπου και των οικοσυστημάτων.
- Η βιοπαρακολούθηση του ανθρώπου προσφέρει την ευκαιρία να κατανοηθεί η έκθεση του ανθρώπου σε χημικές ουσίες από πολλαπλές πηγές και, ως εκ τούτου, οι κίνδυνοι για την υγεία που σχετίζονται με τη χημική ρύπανση. Ως εκ τούτου, η βιοπαρακολούθηση αποτελεί ένα βασικό εργαλείο για τη μέτρηση της αποτελεσματικότητας της νομοθεσίας για τα χημικά προϊόντα στην προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος.
Το πλαίσιο δεικτών της ΕΕ για τα χημικά προϊόντα
Οι πολιτικές χημικών προϊόντων της ΕΕ έχουν ως στόχο να αντιμετωπίσουν την πρόκληση της παραγωγής και χρήσης χημικών ουσιών για την αντιμετώπιση των κοινωνικών αναγκών, ενώ παράλληλα σέβονται τα πλανητικά όρια και αποφεύγουν τη βλάβη στους ανθρώπους και το περιβάλλον. Η Στρατηγική Βιώσιμης Χρήσης Χημικών Προϊόντων (CSS) της ΕΕ αποσκοπεί στην επίτευξη αυτού του οράματος μέσω ενός αριθμού μέτρων, συμπεριλαμβανομένων δράσεων για την υποστήριξη της καινοτομίας για ασφαλή και βιώσιμα χημικά προϊόντα, την ενίσχυση της προστασίας της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος, τον απλοποιημό και την ενίσχυση του νομικού πλαισίου για τα χημικά προϊόντα και τη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης βάσης γνώσεων για την υποστήριξη της χάραξης πολιτικής με βάση στοιχεία.
Η έκθεση EEA-ECHA υπογραμμίζει την ανάγκη για συνεχή προσπάθειες προς την κατεύθυνση της εξάλειψης των επιβλαβών χημικών ουσιών και της μετάβασης σε πιο ασφαλή και βιώσιμα χημικά προϊόντα. Η πρόοδος έχει σημειωθεί σε ορισμένους τομείς, αλλά απαιτούνται ακόμα πολλά περισσότερα.
Η έκθεση καλεί για:
- Ενίσχυση των προσπαθειών για τον εντοπισμό, την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων από τις χημικές ουσίες, με ιδιαίτερη έμφαση στις πιο επιβλαβείς ουσίες.
- Ανάπτυξη και υιοθέτηση ασφαλέστερων εναλλακτικών λύσεων στις χημικές ουσίες που προκαλούν ανησυχία.
- Βελτίωση της συλλογής δεδομένων σχετικά με την έκθεση του ανθρώπου και του περιβάλλοντος στις χημικές ουσίες.
- Ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των αρχών, της βιομηχανίας και της κοινωνίας των πολιτών για την προώθηση της ασφαλούς χρήσης των χημικών προϊόντων.
Η μετάβαση σε πιο ασφαλή και βιώσιμα χημικά προϊόντα είναι απαραίτητη για την προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος. Η έκθεση EEA-ECHA παρέχει μια χρήσιμη βάση για περαιτέρω δράση προς αυτόν τον στόχο.
Comments are closed.