ΕΕ: Πολιτική συμφωνία για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης – Τα βασικά μέτρα

Οι υπουργοί Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία σχετικά με μέτρα για τον μετριασμό των υψηλών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας. Ο κανονισμός εισάγει κοινά μέτρα για τη μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας και τη συλλογή και αναδιανομή των πλεονασματικών εσόδων του ενεργειακού τομέα στους τελικούς πελάτες.

Μείωση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας

Το Συμβούλιο συμφώνησε σε εθελοντικό στόχο συνολικής μείωσης 10% της ακαθάριστης κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και υποχρεωτικό στόχο μείωσης 5% της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας σε ώρες αιχμής. Τα κράτη μέλη θα προσδιορίσουν το 10% των ωρών αιχμής μεταξύ 1ης Δεκεμβρίου 2022 και 31ης Μαρτίου 2023, κατά τη διάρκεια των οποίων θα μειώσουν τη ζήτηση. Τα κράτη μέλη θα είναι ελεύθερα να επιλέξουν τα κατάλληλα μέτρα για τη μείωση της κατανάλωσης και για τους δύο στόχους κατά την περίοδο αυτή.

Ανώτατο όριο στα έσοδα της αγοράς για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μέσω διαφορετικών τεχνολογιών

Το Συμβούλιο συμφώνησε να περιορίσει τα έσοδα της αγοράς στα 180 ευρώ/MWh για τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των μεσαζόντων, που χρησιμοποιούν διαφορετικές τεχνολογίες για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, όπως ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, πυρηνικά και λιγνίτη. Τέτοιοι φορείς εκμετάλλευσης σημείωσαν απροσδόκητα μεγάλα οικονομικά κέρδη τους τελευταίους μήνες, χωρίς να αυξηθεί το λειτουργικό τους κόστος.

Το επίπεδο του ανώτατου ορίου έχει σχεδιαστεί ώστε να διατηρείται η κερδοφορία των φορέων εκμετάλλευσης και να αποφεύγεται η παρεμπόδιση των επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να χρησιμοποιήσουν μέτρα της επιλογής τους για τη συλλογή και τον αναπροσανατολισμό των πλεονασματικών εσόδων προς την υποστήριξη και την προστασία των τελικών πελατών ηλεκτρικής ενέργειας. Τα κράτη μέλη εισήγαγαν ορισμένες ευελιξίες για να αντικατοπτρίζουν τις εθνικές τους συνθήκες και τα μέτρα που ισχύουν σε εθνικό επίπεδο. Αυτά περιλαμβάνουν τη δυνατότητα ορισμού υψηλότερου ανώτατου ορίου εσόδων, τη χρήση μέτρων που περιορίζουν περαιτέρω τα έσοδα της αγοράς, τη διαφοροποίηση μεταξύ τεχνολογιών και την εφαρμογή ορίων στα έσοδα άλλων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των εμπόρων, μεταξύ άλλων.

Σε περιπτώσεις όπου η καθαρή εξάρτηση ενός κράτους μέλους από τις εισαγωγές είναι ίση ή μεγαλύτερη από 100%, θα συνάψουν συμφωνία έως την 1η Δεκεμβρίου 2022 για την επαρκή κατανομή των πλεονασματικών εσόδων με το κράτος μέλος εξαγωγής. ‘Αλλα κράτη μέλη καλούνται επίσης να συνάψουν τέτοιες συμφωνίες.

Εισφορά αλληλεγγύης για τον τομέα των ορυκτών καυσίμων

Τα κράτη μέλη συμφώνησαν να ορίσουν μια υποχρεωτική προσωρινή εισφορά αλληλεγγύης στα κέρδη των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στους τομείς του αργού πετρελαίου, του φυσικού αερίου, του άνθρακα και των διυλιστηρίων. Η εισφορά αλληλεγγύης θα υπολογίζεται επί των φορολογητέων κερδών, όπως καθορίζονται από τους εθνικούς φορολογικούς κανόνες για το οικονομικό έτος που αρχίζει το 2022 ή/και το 2023 και τα οποία είναι πάνω από 20% αυξημένα σε σχέση με τα μέσα ετήσια φορολογητέα κέρδη από το 2018. Η εισφορά αλληλεγγύης θα ισχύει επιπλέον των τακτικών φόρων και εισφορών που ισχύουν στα κράτη μέλη.

Τα κράτη μέλη μπορούν να διατηρήσουν τα εθνικά μέτρα που ισοδυναμούν με την εισφορά αλληλεγγύης υπό τον όρο ότι είναι συμβατά με τους στόχους του κανονισμού και παράγουν τουλάχιστον συγκρίσιμα έσοδα.

Τα κράτη μέλη θα χρησιμοποιήσουν τα έσοδα από τη εισφορά αλληλεγγύης για την παροχή οικονομικής στήριξης σε νοικοκυριά και εταιρείες και για να μετριάσουν τις επιπτώσεις των υψηλών λιανικών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας.

Μέτρα λιανικής για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις

Το Συμβούλιο συμφώνησε ότι τα κράτη μέλη μπορούν να ορίσουν προσωρινά μια τιμή για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις για να στηρίξουν περαιτέρω τις ΜΜΕ που αντιμετωπίζουν υψηλές τιμές ενέργειας. Τα κράτη μέλη συμφώνησαν επίσης ότι μπορούν κατ’ εξαίρεση και προσωρινά να ορίσουν μια τιμή για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας η οποία είναι χαμηλότερη του κόστους.

Τα μέτρα έχουν προσωρινό και έκτακτο χαρακτήρα. Θα ισχύουν από την 1η Δεκεμβρίου 2022 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023. Οι στόχοι μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας θα ισχύουν έως τις 31 Μαρτίου 2023. Το υποχρεωτικό ανώτατο όριο των εσόδων από την αγορά θα ισχύει έως τις 30 Ιουνίου 2023.

Τα κράτη μέλη εισήγαγαν ειδικές εξαιρέσεις για την Κύπρο και τη Μάλτα.

Πρέπει να σημειωθεί ότι η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αποφάσισε να μην προτείνει τελικά ανώτατο όριο τιμών στις εισαγωγές φυσικού αερίου, μετά τη σθεναρή αντίσταση της Γερμανίας, της Ολλανδίας και της Δανίας, οι οποίες έκριναν περισσότερο επιζήμιο ένα αντίστοιχο μέτρο για την ασφάλεια τροφοδοσίας της Ευρώπης.

Η Κομισιόν απέφυγε ένα γενικευμένο ανώτατο όριο στις τιμές του φυσικού αερίου, εκτιμώντας ότι θα εγκυμονούσε κινδύνους στις εισαγωγές του καυσίμου. Την ίδια ώρα, αγνόησε τις εκκλήσεις 15 χωρών προς τις Βρυξέλλες μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, να παρέμβει και να περιορίσει τις υψηλές τιμές. Μάλιστα, επανέφερε την πρόταση για ευρωπαϊκό πλαφόν στις τιμές του ρωσικού αερίου, παρ’ ότι πολλές χώρες, ανάμεσα στις οποίες και η Ελλάδα, έχουν διαφωνήσει. Ο λόγος της διαφωνίας έγκειται στο ότι εκτιμάται ότι θα ανοίξει τον ασκό του Αιόλου στις προμήθειες και για τις χώρες που προμηθεύονται απρόσκοπτα ρωσικό αέριο μέσω του Turkstream.

Σκρέκας: Η Ευρώπη να δώσει τολμηρές προτάσεις

Νωρίτερα, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, εξέφρασε την αισιοδοξία του ότι «η Ευρώπη θα υποστηρίξει και θα διασφαλίσει την κοινωνική συνοχή απέναντι στον πολεμικό και ενεργειακό τυχοδιωκτισμό της Ρωσίας», προσερχόμενος στο έκτακτο συμβούλιο των αρμόδιων υπουργών στις Βρυξέλλες.

«Τον προηγούμενο Μάρτιο ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε αποστείλει επιστολή στην πρόεδρο Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ζητώντας την επιβολή ενός πλαφόν στο φυσικό αέριο. Σήμερα 15 κράτη – μέλη στηρίζουν την ελληνική πρόταση, την πρόταση του Έλληνα πρωθυπουργού και ζητούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταθέσει τολμηρές και αποφασιστικές προτάσεις» τόνισε ο κ. Σκρέκας.

Ειδικότερα, δήλωσε:

«Το σημερινό Συμβούλιο υπουργών Ενέργειας γίνεται σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο, καθώς το ενεργειακό ζήτημα οξύνεται στην Ευρώπη, ενόψει και του επερχόμενου δύσκολου χειμώνα, πράγμα που γεμίζει με αγωνία νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Τον προηγούμενο Μάρτιο ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε αποστείλει επιστολή στην πρόεδρο φον ντερ Λάιεν, ζητώντας την επιβολή ενός πλαφόν στο φυσικό αέριο. Σήμερα 15 κράτη – μέλη στηρίζουν την ελληνική πρόταση, την πρόταση του Έλληνα πρωθυπουργού και ζητούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταθέσει τολμηρές και αποφασιστικές προτάσεις. Είμαι αισιόδοξος ότι η Ευρώπη θα υποστηρίξει και θα διασφαλίσει την κοινωνική συνοχή απέναντι στον πολεμικό και ενεργειακό τυχοδιωκτισμό της Ρωσίας. Είναι, όμως, ύψιστο ζήτημα ανθρωπιστικών και δημοκρατικών αξιών να προχωρήσουμε όλοι μαζί».