Βουλγαρία: Από τον άνθρακα στον ήλιο με ραγδαία μείωση και αύξηση αντίστοιχα

Η Βουλγαρία μείωσε κατά το ήμισυ την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από άνθρακα το 2023, ενώ την ίδια στιγμή η παραγωγή από ηλιακούς σταθμούς αυξήθηκε κατά 141% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με στοιχεία που έστειλε στη βουλή η Ρυθμιστική Επιτροπή Ενέργειας και Ύδατος της χώρας.

Η Βουλγαρία σχεδιάζει να κλείσει τον τελευταίο της σταθμό παραγωγής ενέργειας με άνθρακα το 2038, με τους σταθμούς να μετατρέπονται σε εφεδρική δυναμικότητα την τελευταία δεκαετία λειτουργίας τους.

Ωστόσο, όπως κατέδειξαν οι διαμαρτυρίες των συνδικαλιστικών σωματείων των ανθρακωρύχων τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους, αυτή η κίνηση θα επηρεάσει το μέλλον σχεδόν 100.000 Βουλγάρων που απασχολούνται άμεσα και έμμεσα στον κλάδο της παραγωγής ενέργειας με άνθρακα στη χώρα, σύμφωνα με τη μεγαλύτερη συνδικαλιστική ομοσπονδία, τη Συνομοσπονδία Ανεξάρτητων Συνδικάτων Βουλγαρίας (CITUB).

Παρόλο που ο άνθρακας αναμένεται να αποχωρήσει οριστικά σε πάνω από μια δεκαετία, τα στοιχεία από τη ρυθμιστική αρχή ενέργειας δείχνουν ήδη πτώση στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από άνθρακα.

Ενώ η εξάρτηση της Βουλγαρίας από τον άνθρακα αποδείχθηκε καθοριστική για τη λειτουργία των ενεργειακών συστημάτων των γειτονικών χωρών κατά την ενεργειακή κρίση του 2022 – επιτρέποντας στη Βουλγαρία να πουλήσει ηλεκτρική ενέργεια αξίας 3 δισεκατομμυρίων ευρώ και καθιστώντας την δεύτερο μεγαλύτερο εξαγωγέα της ΕΕ μετά τη Σουηδία εκείνο το έτος – το 2023, η παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη μειώθηκε κατά 46% και η παραγωγή από σταθμούς λιγνίτη και λιθάνθρακα μειώθηκε κατά 51%.

Παρόλο που αυτή η μείωση στην παραγωγή με άνθρακα οδήγησε σε πτώση 21% στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αυτό αντισταθμίστηκε από μια τεράστια αύξηση στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ηλιακούς σταθμούς, η οποία αυξήθηκε κατά 141%.

Στοιχεία από τη ρυθμιστική αρχή ενέργειας έδειξαν επίσης ότι η σταθερότητα των τιμών του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος το 2023 αναμένεται να πλήξει την παραγωγή ενέργειας με άνθρακα, η οποία γίνεται και πάλι πρόβλημα για τον κρατικό βουλγαρικό ενεργειακό όμιλο λόγω μη ανταγωνιστικών τιμών.

Όλες αυτές οι αλλαγές στην αγορά ενέργειας είχαν σοβαρό αντίκτυπο στη δομή της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη Βουλγαρία. Το 2023, η μεγαλύτερη πηγή ηλεκτρικής ενέργειας στη Βουλγαρία ήταν ο πυρηνικός σταθμός του Κοζλοντούι, με μερίδιο 43% στην εγχώρια αγορά, οι θερμοηλεκτρικοί σταθμοί με 29% και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με 28%.

Η φτωχότερη χώρα της ΕΕ αναμένει 1,2 δισ. ευρώ από το Σχέδιο Δίκαιης Μετάβασης για τη μετατροπή των περιοχών άνθρακα και τουλάχιστον άλλα 2 δισ. ευρώ από το Σχέδιο Ανάκαμψης για ενεργειακά έργα που σχετίζονται με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αποθήκευση ενέργειας και παραγωγή υδρογόνου.