Τι είναι οι πράσινες τεχνολογίες;

Μπορεί οι πράσινες τεχνολογίες να τείνουν εξ ανάγκης να λάβουν έναν χαρακτήρα mainstream, ωστόσο στοιχεία ανάλογης πρακτικής εντοπίζονται στη Βιομηχανική Επανάσταση, όταν στις αρχές του 19ου αιώνα οι επιστήμονες άρχισαν να παρατηρούν τις οικολογικές επιπτώσεις των βιομηχανικών εγκαταστάσεων που έκαιγαν άνθρακα. Ως αποτέλεσμα αυτού οι κατασκευαστές προσπάθησαν να μειώσουν τις αρνητικές περιβαλλοντικές τους επιπτώσεις μεταβάλλοντας τις διαδικασίες παραγωγής, ώστε να παράγουν λιγότερη αιθάλη ή βλαβερά για το περιβάλλον υποπροϊόντα.

Σήμερα οι πράσινες τεχνολογίες (greentech) λειτουργούν ως ένας όρος-«ομπρέλα» συνδυάζοντας την περιβαλλοντική επιστήμη με πολλές καινοτόμες λύσεις επικεντρωμένες στην πρόληψη μελλοντικών κλιματικών ζημιών ανθρωπογενούς προέλευσης και στην αντιμετώπιση της ήδη υπάρχουσας με την ελάττωση ή την εξάλειψη των πηγών τέτοιων ζημιών.

Η πράσινη τεχνολογία, που συχνά συναντάται και ως περιβαλλοντική ή καθαρή (cleantech) ή βιώσιμη τεχνολογία, αναφέρεται συγκεκριμένα σε προϊόντα ή υπηρεσίες που βελτιώνουν τις λειτουργικές επιδόσεις της βιομηχανίας και όχι μόνο, μειώνοντας παράλληλα το κόστος, την κατανάλωση ενέργειας, τα απόβλητα και τις αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Συχνά δε, συγχέονται οι όροι «climatech» και «cleantech» (ή «Greentech»), οι οποίοι αναφέρονται σε διαφορετικά αντικείμενα.

Πιο συγκεκριμένα, η καθαρή ή πράσινη τεχνολογία (cleantech ή greentech) αντιμετωπίζει συνολικά τον αρνητικό αντίκτυπο της ανθρώπινης δραστηριότητας στο περιβάλλον, ενώ η κλιματική τεχνολογία (climatech) ή τεχνολογία του κλίματος ενδιαφέρεται ρητά για το μετριασμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, που είναι μια σημαντική παράμετρος για τη μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης. Η τεχνολογία του κλίματος ασχολείται κυρίως με την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και ως εκ τούτου ορίζεται ως κάθε νέο επιχειρηματικό μοντέλο και τεχνολογία που μετριάζει τις επιπτώσεις και τους παράγοντες των παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Αντίθετα, η πράσινη τεχνολογία ορίζεται παραδοσιακά ως κάθε νέο επιχειρηματικό μοντέλο ή τεχνολογία που αυξάνει την απόδοση, την παραγωγικότητα ή/και την αποδοτικότητα της παραγωγής ελαχιστοποιώντας τις αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, περιλαμβάνοντας καθαρή ενέργεια, καθαρό αέρα, καθαρή επεξεργασία νερού, καθαρές μεταφορές, ανακύκλωση και μείωση απορριμμάτων, καθαρισμό της εφοδιαστικής αλυσίδας, δομημένο περιβάλλον, μεταποίηση και πολλά άλλα. Με άλλα λόγια, μπορεί η κλιματική τεχνολογία να ταυτίζεται σε κάποιους τομείς με την πράσινη ή καθαρή τεχνολογία, αλλά καλύπτει μόνο ένα τμήμα των συνολικών επιπτώσεων της ανθρωπογενούς δραστηριότητας στο περιβάλλον.

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΠΕΔΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

1. ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ  

Συχνά αναφέρονται και ως ήπιες μορφές ενέργειας ή ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και αποτελούν τη σημαντικότερη ίσως προσπάθεια για την επίλυση δύο βασικών προβλημάτων του πλανήτη: τη σταδιακή μείωση των αποθεμάτων των παραδοσιακών πηγών ενέργειας (ορυκτών καυσίμων) και της ρύπανσης του περιβάλλοντος. Η ηλιακή και η αιολική ενέργεια είναι πλέον από τις πιο φθηνές ενεργειακές πηγές και τα ηλιακά πάνελ είναι προσιτά στους πολίτες σε μεγάλη καταναλωτική κλίμακα. Υπάρχουν και άλλες εναλλακτικές πηγές, όπως η γεωθερμική και η παλιρροϊκή ενέργεια και οργανική βιοενέργεια, οι οποίες δεν έχουν ακόμη αναπτυχθεί σε κλίμακα.

2. ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗ

Σύμφωνα με την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ, σχεδόν το 1/3 των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στις ΗΠΑ απελευθερώνεται από δραστηριότητες μεταφοράς και τα ηλεκτρικά οχήματα αποτελούν μια ρεαλιστική «πράσινη» ελπίδα για τις μελλοντικές μας μετακινήσεις.Η ΕΕ ήδη σκοπεύει να απαγορεύσει την κυκλοφορία των αυτοκινήτων εσωτερικής καύσης μέχρι το 2035 (η Ελλάδα το 2030), ενώ πολλοί κατασκευαστές διερευνούν τρόπους μείωσης των εκπομπών των αυτοκινήτων είτε με το σχεδιασμό πιο αποδοτικών κινητήρων, είτε με μετάβαση στην ηλεκτρική ενέργεια.Ωστόσο, τα ηλεκτρικά οχήματα απαιτούν πληθώρα καινοτομιών σε άλλους τομείς, όπως επαναφορτιζόμενες μπαταρίες υψηλής χωρητικότητας, υποδομές φόρτισης, δίκτυα έξυπνης πόλης. Βέβαια για να μην περιοριστούν τα οφέλη των ηλεκτρικών οχημάτων, μια και πολλά δίκτυα ισχύος εξακολουθούν να βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα, θα πρέπει η Ευρώπη να χρησιμοποιεί περισσότερη ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, κάτι που είναι μέσα στα πλάνα σχεδόν όλων των κρατών.

3. ΒΙΩΣΙΜΗ ΓΕΩΡΓΙΑ

Η γεωργία και η κτηνοτροφία έχουν σημαντικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα από το υψηλό κόστος χρήσης γης και νερού αλλά και ενέργειας, ενώ είναι δεδομένες και οι οικολογικές συνέπειες από τη χρήση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων αλλά και από τη συσσώρευση των ζωικών αποβλήτων. Ως εκ τούτου υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για την ανάπτυξη και την εφαρμογή πράσινης τεχνολογίας στον τομέα της γεωργίας. Για παράδειγμα, τα αυτόνομα ενεργειακά θερμοκήπια αλλά και οι τεχνικές βιολογικής και κάθετης καλλιέργειας μπορούν να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας αλλά και τις ζημιές λόγω εξάντλησης του εδάφους, ενώ οι καινοτομίες στις ζωοτροφές βοοειδών μπορούν να μειώσουν τις εκπομπές μεθανίου όπως και τα φυτικά υποκατάστατα κρέατος μπορούν να μειώσουν την εκτροφή των ζώων.

4. ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

Η ανακύκλωση επιδιώκει τη διατήρηση των σπάνιων πόρων με την επαναχρησιμοποίηση υλικών ή την ανεύρεση βιώσιμων υποκατάστατων. Ενώ το πλαστικό, το γυαλί, το χαρτί και τα απόβλητα μετάλλων είναι οι πιο γνωστές μορφές ανακύκλωσης, πιο εξελιγμένες λειτουργίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανάκτηση ακριβών πρώτων υλών από ηλεκτρονικά απόβλητα ή από ανταλλακτικά αυτοκινήτων.

5. ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΔΙΟΞΕΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ

Η δέσμευση και η αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα (γνωστή και ως CSS από τον αγγλικό όρο «Carbon Capture and Storage») αναφέρεται σε μια ομάδα πειραματικών τεχνολογιών που επιδιώκουν την απομάκρυνση και την απομόνωση αερίων του θερμοκηπίου, είτε στο σημείο καύσης, είτε από την ατμόσφαιρα. Αυτή η τεχνολογία, αν και έχει προωθηθεί σε μεγάλο βαθμό, δεν έχει εκπληρώσει ακόμα όλες τις προσδοκίες, γι’ αυτό και χαρακτηρίζεται από πολλούς «ανώριμη».