Επιστρέφει ο πράσινος Άγιος Βασίλης για … «πράσινα» Χριστούγεννα;

Οι γιορτές των Χριστουγέννων πλησιάζουν, με τους καταναλωτές να προτιμούν όλο και περισσότερο τις βιώσιμες επιλογές στις αγορές τους. Τα οικολογικά Χριστούγεννα φαίνεται να κερδίζουν όλο και περισσότερο έδαφος, ενώ υπάρχουν αιτήματα να γίνει πράσινη η στολή του Αγίου Βασίλη,ως σύμβολο του αγώνα για το περιβάλλον. Πως ήταν όμως η στολή του Αγίου τους προηγούμενους αιώνες; Είχε πάντα το εμβληματικό κόκκινο χρώμα που όλοι γνωρίζουμε; Με αφορμή την νέα πράσινη τάση θα κάνουμε μια αναδρομή στην ιστορία του χρώματος της στολής του Αγίου Βασίλη.

Η αντίστροφη μέτρηση για τα Χριστούγεννα έχει ήδη ξεκινήσει. Τα καταστήματα ,οι δρόμοι και οι πλατείες έχουν φορέσει τα γιορτινά τους. Τα στολισμένα δέντρα και τα λαμπερά φωτάκια έχουν αρχίσει να αλλάζουν την διάθεση των πολιτών, βάζοντας τους στο μαγικό «κλίμα» των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Τα παιδάκια περιμένουν πως και πως τον μεγάλο πρωταγωνιστή των Χριστουγέννων, τον Άγιο Βασίλη. Αυτό που προκαλεί όμως τη μεγαλύτερη έκπληξη, είναι το γεγονός πως η κυρίαρχη τάση των τελευταίων ετών είναι τα «πράσινα» Χριστούγεννα. Δεν είναι λίγες οι έρευνες που δείχνουν ότι οι καταναλωτές  προτιμούν πλέον τις βιώσιμες και οικολογικές αγορές, ενώ δεν διστάζουν να δαπανήσουν περισσότερα χρήματα σε «πράσινα» δώρα. Σε αυτό το κλίμα, έχουν αρχίσει να πληθαίνουν οι φωνές που επιθυμούν η στολή του Άγιου Βασίλη να γίνει πράσινη. Θεωρούν πως η πράσινη στολή θα μπορούσε να λειτουργήσει ως σύμβολο στη μάχη ενάντια στην κλιματική αλλαγή. Το ενδιαφέρον της υπόθεσης είναι πως ο Άγιος των Χριστουγέννων δεν φορούσε πάντοτε την χαρακτηριστική κόκκινη στολή του, με την οποία τον γνωρίσαμε όλοι. Οι πρώτες απεικονίσεις του Άγιου Βασίλη τον 19ο αιώνα, τον δείχνουν με διαφορετικά χρώματα στολής, ενώ μια από αυτές ήταν πράσινη. Η εμβληματική κόκκινη στολή φαίνεται πως καθιερώθηκε μεταγενέστερα, με την Coca Cola να παίζει κομβικό ρόλο στο γεγονός αυτό.

Τα πρώτα χρόνια

Η πρώτη εικονογράφηση του Άγιου Βασίλη φαίνεται να έγινε τον 19ο αιώνα από τον γερμανοαμερικανό γελοιογράφο, Thomas Nast. Σε αυτές τις απεικονίσεις η στολή του Αγίου ήταν πράσινη, ενώ μερικές φορές ήταν και καφέ. Η πρώτη εικονογράφηση του Nast για τον Άγιο Βασίλη δημοσιεύτηκε το 1863 στην εφημερίδα Harper’s Weekly,κάτω από τον τίτλο «Μία Χριστουγεννιάτικη Άδεια ( A Christmas Furlough)». Είχε καταφέρει να μπει στο εξώφυλλο της εφημερίδας, αλλά δυστυχώς λόγω του ότι το φύλλο ήταν ασπρόμαυρο, το χρώμα της στολής δεν είναι ευδιάκριτο. Μετά από έναν χρόνο, το 1864, ο Άγιος απεικονίζεται να μοιράζει δώρα, φορώντας κίτρινη στολή. Η εικονογράφηση συνοδευόταν από το διάσημο ποίημα «Μία επίσκεψη από τον Άγιο Νικόλαο( Α visit from St. Nicolas)». Στα επόμενα χρόνια οι απεικονίσεις του Άγιου Βασίλη τον δείχνουν με καφέ, πράσινη, κίτρινη, ακόμα και μπλε στολή.

Η πράσινη στολή

Υπήρξαν πολλές περιστάσεις στην ιστορία που δείχνουν τον Άγιο Βασίλη με πράσινη στολή. Το 1902 ο L.Frank Baum στην ιστορία του, τον δείχνει να φοράει πράσινη στολή και κόκκινες μπότες. Ακόμα μια πιθανή εξήγηση της πράσινης στολής, είναι η συσχέτιση του Αγίου Βασίλη με τον μύθο του Πατέρα των Χριστουγέννων. Στον μύθο αυτόν, ο οποίος προέρχεται από την Μεγάλη Βρετανία, ο Πατέρας φοράει έναν πράσινο μανδύα με κουκούλα. Αντίθετα με τον Άγιο που φοράει ένα κόκκινο καπέλο, ο Πατέρας φοράει ένα στεφάνι στο κεφάλι του, το οποίο είναι φτιαγμένο από γκι. Η εξήγηση πίσω από τον πράσινο μανδύα και το στεφάνι ήταν ότι προανήγγειλε την άφιξη της Άνοιξης μετά τις γιορτές. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Πατέρας των Χριστουγέννων ήταν γνωστός και ως Πατέρας Χρόνος, Βασιλιάς Φροστ, αλλά και Βασιλιάς Χειμώνας. Ονομασίες που έπαιρνε ανά διαφορετικές χρονικές περιόδους, τον πέμπτο και τον έκτο αιώνα.

Δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν πως ο Άγιος Βασίλης και ο Πατέρας των Χριστουγέννων θεωρούνταν πως ήταν το ίδιο πρόσωπο πριν από τον 19ο αιώνα. Παρόλα αυτά στις αρχές του 20ου αιώνα πολλοί ήταν εκείνοι που τους ταύτιζαν, ειδικά στην Αγγλία. Μάλιστα το Άγιος Βασίλης υπήρξε απλώς μια διαφορετική ονομασία για τον Πατέρα των Χριστουγέννων στην Βρετανία. Δεν είναι βέβαια μόνο οι Βρετανοί που τους ταυτίζουν, κάτι τέτοιο συμβαίνει και στις παραδόσεις πολλών άλλων χωρών. Σε αυτό συμβάλει το γεγονός πως και τα δύο πρόσωπα έχουν λευκή μακριά γενειάδα, ενώ είναι γνωστοί για την γενναιδωρία και τα δώρα που μοιράζουν.

Πως βρέθηκε να φοράει κόκκινη στολή;

Υπάρχουν πολλές εικονογραφήσεις από τον 19ο αιώνα που δείχνουν τον Άγιο Βασίλη με κόκκινη στολή. Την εικόνα του άνδρα με τη λευκή γενειάδα και τη κόκκινη στολή συνήθιζε να χρησιμοποιεί στις διαφημιστικές της καμπάνιες η αμερικανική εταιρεία, Sugar Plums, ενώ εντοπίζεται και στο χιουμοριστικό περιοδικό, Puck. To 1881 μια εικονογράφηση από τον Thomas Nast, έδειχνε έναν άνδρα με ροδαλή επιδερμίδα να φορά μια κόκκινη στολή, ενώ κάπνιζε μια πίπα.

Το 1930 η Coca Cola, ξεκίνησε να χρησιμοποιεί στις διαφημιστικές της καμπάνιες την εικόνα του Αγίου Βασίλη. Τότε είχε προσλάβει τον καλλιτέχνη, Haddon Sunbloom για να φτιάξει μια εικόνα του Αγίου που να μπορεί να την χρησιμοποιεί για τις γιορτινές της καμπάνιες. Η ιδέα πίσω από την καμπάνια ήταν ωθήσουν τους ανθρώπους να πίνουν coca cola και τον χειμώνα, καθώς το ποτό είχε ταυτιστεί με τους καλοκαιρινούς μήνες. Η κόκκινη στολή χρησιμοποιήθηκε καθώς ταίριαζε με τα χρώματα της εταιρείας . Ο εικονογράφος όμως είχε χρησιμοποιήσει ως πηγή έμπνευσης για την εικόνα το ποίημα«Μία επίσκεψη από τον Άγιο Νικόλαο». Η καμπάνια αυτή της Coca Cola, αν και δεν ήταν πρωτότυπη, ήταν αυτή που έκανε δημοφιλή ανά τον κόσμο την εικόνα του Αγίου Βασίλη με την κόκκινη στολή όπως τη γνωρίζουμε σήμερα.